Nieświeży oddech - jak poradzić sobie z nieprzyjemnym zapachem z ust?

Przykry zapach z ust nie sprzyja nawiązywaniu kontaktów społecznych a dla niektórych może to być bardzo ciężka przypadłość, utrudniająca życie. Stomatolodzy od zawsze zalecają szczotkowanie zębów po każdym posiłku ale kiedy mamy zepsuty ząb albo niestrawność żołądka czy inną dolegliwość gastryczną, samo szczotkowanie nie wystarczy. Trzeba podjąć leczenie, wspierać się gumą do żucia która wytwarza więcej oczyszczającej śliny albo aromatycznymi roślinami, jak np. natka pietruszki.

Zastanawialiście się może jak wyglądała higiena jamy ustnej w bardziej odległych czasach? Jak radzono sobie z bólem zęba, próchnicą oraz jak wyglądała profilaktyka zapobiegająca psuciu się zębów? Nie było przecież ani szczoteczek do mycia zębów, ani pieniących się past dostępnych dzisiaj w aptekach czy sklepach. 

Jeżeli nie znasz odpowiedzi na te pytania a wzbudziłyTwoją ciekawość, zapraszam do lektury. Zapewne zaskoczy Cię pomysłowość naszych przodków w doborze składników pasty wybielającej zęby. Dowiesz się również co w ich rozumowaniu, powodowało próchnicę oraz czym są robaki zębowe?

Jak radzono sobie z nieświeżym oddechem z starożytności? 

Pierwsze użycie pasty do zębów pochodzi ze starożytnego Egiptu. Już w tym czasie Egipskie kobiety dbały o swój wygląd i zęby.

Pierwszą recepturę na odświeżającą oddech pastę do mycia zębów, możemy odnaleźć w papirusie Ebersa. Jest to najstarszy manuskrypt z 1500 p.n.e. który podaje recepturę pasty do zębów stosowanej od 4000 lat. Składała się ona z miodu, sproszkowanych owoców palmy i ziemi. Powstawały również mieszanki  gliny i popiołu zwane Sonabou, które służyły również jako pasta do mycia zębów w tym czasie. 

Był to okres, kiedy wygląd miał ogromne znaczenie w relacjach międzyludzkich.  Pasta do mycia zębów, której wówczas używano, miała na celu zapewnić estetyczny wygląd. 

W walce z z nieświeżym oddechem, stosowano również gryzaki. Najbardziej znany z nich nazywał się "pan". Składał się z kardamonu oraz innych roślin aromatycznych. Egipskie kobiety zwijały w pierożek rośliny a następnie moczyły je w miodzie. Żując skomponowany przez siebie gryzak, maskowały nieświeży oddech. 

Co zalecano na ból zęba? 

Według niektórych autorów, w tym Herodota (greckiego autora) Egipcjanie zapobiegali bólowi zęba żując całą mysz lub serce węża.

W starożytnych Chinach głównym źródłem medycyny było dzieło o nazwie "Huangdi Nei Jing" księga Żółtego Cesarza pochodząca z 2635 r. p.n.e. Przywołuje mistyczne lekarstwo, oparte na przesądach i uprzedzeniach kulturowych. Według tego źródła, w tym czasie próchnica mogła być leczona dzięki zastosowaniu odchodów nietoperzy. Podobnie mocz dziecka z proszkiem na bazie piżma i imbiru nałożony na zęby pozwolił odzyskać ich biel. 

Jakie magiczne zastosowanie miała pasta do zębów? 

Asyryjczycy używali past domycia zębów nie koniecznie do celów pielęgnacyjnych, ale po to, by odstraszyć demon. Pasta do zębówo magicznych właściwościach musiała być mdląca, okropna w smaku co zwiększało jej szanse w walce z demonami. Komponowane były z moczu, sfermentowanych roślin, odchodów zwierzęcych lub tłuszczu żmii. 

W tamtym czasie bardzo głęboko zakorzenione były przesądy na temat cudownych, mistycznych wręcz właściwości zwęglonych zwierząt, jako składników past. Na przykład róg jelenia był używany do łagodzenia bólu oraz by ujędrnić i wzmocnić zęby. Innym składnikiem, który znaleziono w niektórych preparatach, było kozie mleko, które sprzyjało oczyszczeniu oddechu.

Jakich składników używano do produkcji pierwszych past do mycia zębów?

Zachowało się również kilka pism ze Starożytnej Grecji (1000 p.n.e. do 323 p.n.e.) mówiących o zasadach przestrzegania higieny jamy ustnej. Hipokrates (ok. 460-370 p.n.e.) był pierwszym orędownikiem nawołującym do stosowania pasty do zębów, szczególnie dla kobiety z nieświeżym oddechem oraz osób z problemami dziąseł. 

W swoim traktacie "de morbis Mulierum" wspomina o paście do zębów pod postacią proszku zwaną "medycyną indyjską".  Składnikami pasty były zwęglone i sproszkowane rogi jelenia, ciała myszy oraz miód, białe wino, mastyks (żywicy wyciekającej z drzewa akacji kleistej)  i chlorek amonu.  Mieszaninę tę nakładano na tkaninę otaczającą palec tworząc coś na wzór szczoteczki do zębów.

W tym samym czasie inni greccy autorzy, tacy jak Galen i Eskulap, zaproponowali pasty do zębów na nieświeży oddech, na bazie imbiru lub czarnego ciemiernika.

Galen (131-201 AD) wynalazł wiele proszków i past do zębów na których podstawowymi składnikami były sproszkowane korzenie roślin, popiół z ostryg i rogów jelenia. 

W Starożytnym Rzymie Aulus Cornelius  (15 P.N.E.-50 n.e.), zaproponował mieszankę składającą się z posiekanych liści róży, ćwiartki galasów (kulki wyrastające na liściach dębu, bogate w taninę) i mirry mającą na celu zapobieganie paradontozie. W tamtych czasach było to rozluźnianie się zębów. 

Scribonius Largus (1-50 AD) radził, aby zachować świeży oddech, stosowanie proszków na bazie rogu jelenia, głowy myszy i zająca z odrobiną sproszkowanego pumeksu i mirry.

Cascellius (51-96 AD) natomiast, sprzedawał hiszpański mocz o właściwościach wybielających zęby. 

W swojej pracy "Historia naturalna" Pliniusz przywołał pasty do zębów z proszku na bazie węgla, spalonych kości, muszli i pumeksu. Wszystkie składniki miały właściwości doskonale ścierające. 

Średniowieczny sposób na nieświeży oddech

Również Średniowiecze (V-XV wiek) miało swoje odświeżające oddech pasty do mycia zębów. 

Mahomet (ok. 570-632), w szóstym przykazaniu, zalecał stosowanie Fouhk: kora orzecha włoskiego zawierająca wapno, garbniki, żelazo i siwak (pędy krzewu) do pocierania zębów.  

Rhazes (865-925 n.e.), irański lekarz i chemik, opisał kilka metody mycia zębów. Zasugerował użycie preparatu herbacianego lub napar z nasion gumy (bogaty w garbniki) lub mieszanki orzecha włoskiego w proszku.

Awicenna (980-1037), irański lekarz i filozof, zalecał pocierać zęby proszkiem składającym się z piany morskiej, soli, gipsu i sproszkowanych muszli ślimaków. Miała to być mieszanka usuwająca kamień nazębny. 

Ibn Halsun, w swoim traktacie medycznym "Kitab al-Agdiya" (księga żywności) zalecał  codzienne pocieranie zębów zmiażdżonym  cukrem, a następnie posmarować je korzeniem orzecha włoskiego w celu wypolerowania  i nadania im bieli. Zalecał również stosowanie orzecha tygrysiego (lekko słodka roślina o smaku orzecha laskowego) do oczyszczania i tonizowania dziąseł oraz polerowania zębów. 

Co zalecano na robaki zębowe?

Przez stulecia ludzie wierzyli, że sprawcami problemów z zębami są robaki, mieszkające między zębami. Próchnica, krwawiące dziąsła, ubytki w zębach to wszystko za sprawą pasożytów, które trafiały do jamy ustnej wraz z pożywieniem.  

W Indiach przesąd robaka zębowego był powodem dla którego eliminowano wszystkie resztki jedzenia tkwiącego między zębami, by uniknąć cuchnącego oddechu, który przyciągnął tego niechcianego lokatora. Używali więc pasty do zębów na bazie oleju, ostrej papryki bengalskiej w proszku, cynamonu, imbiru oraz soli, następnie przepłukiwano usta po każdym posiłku zimną wodą lub wywarem z mleka.

Scribonius, lekarz cesarz Klaudiusza, wyganiał owe robaki przy pomocy ognia, dymu lub trucizny. Ponieważ Scribius był uczonym i zaklęć magicznych nie używał, proponował metody stricte medyczne jak np. wciskanie trucizny pomiędzy szczeliny w zębach. Dziury w zębach były również wypalane oraz zalewane mieszanką pieprzu na spirytusie. Zalewanie robaka, to jedna z popularniejszych metod. Używano w tym celu również olejów i wywarów roślinnych. 

Co jest przyczyną nieświeżego oddechu?

Na kontynencie amerykańskim, w czasach prekolumbijskich, Aztekowie uświadomili sobie, że ich dieta, ale także higiena jamy ustnej, odgrywają dużą rolę w kwestii dobrego uzębienia i świeżego oddechu. Praktykowali wiec profilaktykę płukając jamę ustnej po każdym posiłku oraz skrupulatne czyszcząc przestrzenie między zębowe.

Aztekowie używali korzenia pociętego na wzór szczoteczki, pokrytego destylowanym ałunem. Żeby zwalczyć pojawienie się kamienia nazębnego, używali mieszaniny węgla i soli, którą wcierali w zęby.

Nieświeży oddech pochodzi z lotnych związków siarki (CVS), które tworzą się w jamie ustnej, gdy rozkładają się resztki jedzenia. Jeśli zęby i język nie są odpowiednio szczotkowane, resztki jedzenia mogą pozostać w jamie ustnej gdzie rozkładają się i gniją. Sprzyja to proliferacji bakterii i produkcji lotnych związków siarki, odpowiedzialnych za nieświeży oddech.

Przyczyną nieprzyjemnego zapachu z ust mogą być patologie żołądka (wrzód, refluks żołądkowo-przełykowy ...), zaburzenia laryngologiczne, takie jak zapalenie zatok lub zapalenie migdałków, zaburzenia metaboliczne (na przykład hiperglikemia), choroby wątroby oraz podczas przyjmowania niektórych leków (na przykład leków przeciwdepresyjnych).

W czasie ciąży okres, który charakteryzuje się wyższym poziomem hormonów, prowadzących do nadprodukcji płytki nazębnej co sprzyja pojawieniu się nieświeżego oddechu.

Pomijanie posiłków i niewystarczające picie wody jest również możliwą przyczyną nieprzyjemnego zapachu z ust.

Nieświeży oddech u niemowląt

Nieświeży oddech u niemowląt może mieć różne przyczyny: ząbkowanie, któremu często towarzyszy powiększenie narządów limfatycznych odpowiedzialnych za nieprzyjemny zapach, infekcja, taka jak zapalenie nosogardzieli, zapalenie migdałków, dławica piersiowa lub słabe trawienie spowodowane dietą zbyt bogatą w tłuszcze i cukry.

W jaki sposób możemy zadbać o higienę jamy ustnej? 

Pij wodę przed snem i po przebudzeniu. W nocy usta wysychają. Jednak to ślina jest częściowo odpowiedzialna za eliminację bakterii. Kiedy ślina nie może już wykonywać swojej pracy jako naturalny środek czyszczący, bakterie namnażają się, co prowadzi do nieświeżego oddechu. Uważaj, aby nie wypić słodkiego napoju, ponieważ cukier przyciąga bakterie!

Unikaj niektórych pokarmów wieczorem. Wiadomo, że czosnek, cebula lub alkohol pogarszają nieświeży oddech. Dlatego należy unikać niektórych pokarmów, jeśli chcesz mieć świeży oddech rano.

Jedz lekkie potrawy wieczorem. Niektóre bogate pokarmy mogą prowadzić do zgagi i nadkwasoty żołądka w nocy. Może to też powodować poranną chrypkę i ból gardła. Dlatego zaleca się jeść lekko wieczorem i nie zbyt późno. Pozwala to uniknąć obciążania wątroby i sprzyja dobremu trawieniu w walce z cuchnącym oddechem.

Jak leczyć nieświeży oddech?

Nieświeży oddech, niezależnie od jego formy, jest źródłem zażenowania. Jednak dobrą wiadomością jest to, że jest prawie zawsze uleczalny. Zalecane leczenie będzie zależeć od przyczyny przewlekłego nieświeżego oddechu. Jeśli przyczyną są ubytki lub choroby dziąseł, stomatolog zaleci leczenie odbudowujące lub opiekę przyzębia w celu wyeliminowania infekcji.

Jeśli przewlekły, nieświeży oddech jest spowodowany chorobą lub jego przyczyną jest niewłaściwa dieta, zaleca się rozmowę z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Razem z lekarzem możecie opracować skuteczny plan wyeliminowania cuchnącego oddechu.

Również palenie papierosów, częste spożywanie alkoholu w dużych dawkach jest przyczyną nieświeżego oddechu oraz złego stanu uzębienia.

Zarówno u dorosłych, jak i u dzieci dobra higiena jamy ustnej może znacznie zmniejszyć ryzyko nieświeżego oddechu. Wskazane jest, aby skonsultować się z dentystą co najmniej raz w roku, aby wykonać dokładne badanie wykluczające choroby jamy ustnej. Jeśli dentysta nie znajdzie przyczyn wewnątrz ustnych, skieruje Cię do lekarza (na przykład gastroenterologa) na dalsze badania. Istnieje wiele przyczyn nieświeżego oddechu, które będą musiały być leczone: infekcje nosa i gardła (dławica piersiowa, nieżyt nosa, zapalenie zatok, problemy trawienne (refluks żołądkowo-przełykowy, nadkwaśność żołądka zakażenie płuc. 

Przewlekły lub ciężki, nieświeży oddech może mieć poważne reperkusje społeczne i psychologiczne i powodować spadek pewności siebie, tak jak trądzik u nastolatków. Strach przed nieświeżym oddechem może osiągnąć znaczne rozmiary u niektórych osób. Nazywa się to halitofobią, która może prowadzić do izolacji społecznej i mieć dramatyczne konsekwencje. Niezależnie od tego, czy ta fobia jest uzasadniona, czy nie, zaleca się skonsultowanie się z lekarzem rodzinnym.

Co na nieświeży oddech od żołądka?

Choroba refluksowa przełyku — Nieświeży oddech może być oznaką choroby refluksowej przełyku lub GERD. Jeśli masz tendencję do zgagi lub refluksu, nieświeży oddech może być związany z nadmiarem kwasu wytwarzanego przez przewód pokarmowy. Kwasy te mogą pachnieć kwaśno i wpływać na oddech. Unikaj czynników mogących wyzwalać zgagę. Do nich należą pikantne potrawy, nabiał, kawa, alkohol stres lub inne rzeczy, które możesz sam/-a zaobserwować. U jednego będzie to tłusta potrawa a u innego kwaśny owoc jak np. mandarynka. Zapisuj składniki pokarmowe, po których nie najlepiej się czujesz. Być może pomogą prebiotyki, ale skonsultuj to ze swoim lekarzem. Niektórym pomaga picie wody z kiszonych ogórków a innym miód manuka. Najważniejsze to zbadać przyczynę. 

Choroba nerek —  u osób z niewydolnością nerek, nieświeży oddech (lub cuchnący oddech) wynika przede wszystkim z wysokiego stężenia mocznika w ślinie, która jest degradowana do amoniaku. W wielu przypadkach wystarczy odpowiednia dieta ale kiedy stan jest ostry, wymagana jest dializa lub przeszczep nerek. 

Wrzody —  nieświeży oddech może być również spowodowany przez bakterie, takie jak helicobacter pylori, który jest odpowiedzialny za wrzody żołądka. Powinno się zastosować antybiotykoterapię oraz odpowiednią dietę. W niektórych przypadkach dochodzi do operacji. Nie wskazane jest spożywanie potraw smażonych, tłustych, kiszonych, ani ostrych. 

Niedrożność jelit - jednym z objawów niedrożności jelit, jest nieświeży oddech. Wszystko w przewodzie pokarmowym fermentuje i wytwarza nieprzyjemny zapach, który wydobywa się przez usta. Objawia się również bólami brzucha, wymioty i trudnościami z oddawaniem stolca. Powinno się wykonać badanie RTG w pozycji stojącej oraz USG. Leczenie jest zależne od diagnozy lekarza. W lekkich przypadkach wystarczy lewatywa a w cięższych konieczna jest interwencja chirurga. Po zabiegu należy trzymać ścisłą dietę. Nie jeść surowych ani kiszonych warzyw, smażonych potraw, roślin strączkowych, kapustnych, czosnku oraz innych produktów, które mogą powodować gazy.  

Skonsultuj się z lekarzem, aby dowiedzieć się, jak leczyć nieświeży oddech związany z żołądkiem. Porozmawiaj o nieświeżym oddechu i wszystkich objawach, aby lekarz mógł ustalić leczenie.

Jeżeli stawiasz na naturalną pielęgnację jamy ustnej, wypróbuj nasze ekologiczne pasty do mycia zębów bez fluoru Shaushka. Nie upychamy ich do plastikowych tubek, tylko do szklanych słoiczków, które możesz ponownie wykorzystać. Aby pielęgnacja była kompleksowa mamy dla Ciebie nici dentystyczne w szklanych fiolkach oraz opakowanie uzupełniające. Dzięki olejkom eterycznym możesz stworzyć swój własny płyn do płukania ust. A wszystko to w duchu zero waste.